Olza łączy
Kino Na Granicy
Przegląd Filmowy Kino na Granicy
Jolanta Dygoś
Przegląd Filmowy Kino na Granicy to wyjątkowe wydarzenie kulturalne, które odbywa się nieprzerwanie od 1999 roku w Cieszynie i Czeskim Cieszynie. Jest prezentacją polskiej, czeskiej i słowackiej kinematografii z akcentem węgierskim. Projekcjom filmowym w ramach retrospektyw, cykli tematycznych, kina gatunkowego oraz nowości towarzyszy co roku wiele dodatkowych imprez: spotkania z twórcami filmowymi, wystawy, koncerty, prelekcje, promocje książek.
Przegląd zrodził się na jednym z zebrań cieszyńskiego oddziału Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej. Jego pomysłodawcami byli Jolanta Dygoś i Arkadiusz Miodoński. Od pierwszej edycji w organizację włączył się czeski partner – Ośrodek Kultury „Strzelnica” z Czeskiego Cieszyna z ówczesną dyrektor Gertrudą Chowaniokovą na czele i pracownikami głównie Lucią Bačíkovą i Petrą Slováček Rypienovą. Początkowo pokazy filmowe odbywały się w kinie Piast, w 2002 roku dołączyło do miejsc projekcji Kino Central w Czeskim Cieszynie, a od 2005 roku Teatr im. Adama Mickiewicza w Cieszynie.
Po paru latach powstał także polsko-czeski tandem dyrektorów programowych w osobach Macieja Gila i Martina Novosada. W 2016 roku Gila zastąpił Łukasz Maciejewski.
Kino na Granicy jest efektem intensywnej pracy miłośników kina oraz prawie setki wolontariuszy każdego roku. To znakomity przykład olbrzymiej inicjatywy obywatelskiej, której siłą napędową jest pasja i wielkie serce. Od początku organizatorom przyświecał jeden cel - potrzeba wzajemnego poznawania się, w myśl zasady, że wypada znać kulturę najbliższego sąsiada lepiej niż jakąkolwiek inną. Organizatorzy pragnęli, żeby Polacy i Czesi spotykali się nie tylko na przygranicznych targowiskach, ale także w kinie czy na koncercie. Chcieli przełamywać uprzedzenia i stereotypy, bo na granicy bagaż sporów i konfliktów z przeszłości nadal dawał o sobie znać. Uważali, że prezentacja ciekawych dzieł czeskiej i polskiej kinematografii oraz liczne imprezy towarzyszące mogą zmienić to negatywne bądź obojętne nastawienie. Przegląd pomógł wykreować modę na kino czeskie w Polsce, wiele filmów prezentowanych w ramach Przeglądu znalazło potem miejsce w dystrybucji kinowej. Kino na Granicy jest doskonałym przykładem współpracy transgranicznej, wspólnego działania dla określonej idei, przykładem rodzących się polsko-czesko-słowackich przyjaźni wśród organizatorów czy uczestników imprezy. Goście i widzowie cenią oryginalny, dopracowany i różnorodny program filmowy, ciekawe i liczne imprezy towarzyszące oraz spontaniczną, niewymuszoną atmosferę. Organizatorzy Przeglądu, jako pierwsi i najprawdopodobniej jedyni w historii kina, stworzyli świetlny filmowy most, wyjątkowe widowisko - projekcje transgraniczne nad rzeką Olzą, gdzie ekran został ustawiony na polskim brzegu, a projektor i publiczność znalazły się na brzegu czeskim. Wydarzenie nawiązywało symbolicznie do historii podzielonego rzeką miasta.
Od 2008 roku organizatorami przedsięwzięcia są stowarzyszenia: Kultura na Granicy z Cieszyna z Jolantą Dygoś na czele i Education Talent Culture z Czeskiego Cieszyna z dyrektorką Petrą Slováček Rypienovą.
Organizatorzy często powtarzają, że to widzowie są głównym powodem, dla którego przez cały rok przygotowują kolejną edycję. Podkreślają, że nic tak nie inspiruje jak żywa, aktywna publiczność szczelnie wypełniająca sale kinowe i koncertowe. Stanowią ją głównie studenci kierunków filmoznawczych, kulturoznawczych i filologicznych oraz pozostali miłośnicy sztuki filmowej nawet z najdalszych zakątków Polski i Czech.
W 2008 roku Uczelniana Rada Samorządu Studenckiego Uniwersytetu Śląskiego, przyznając nagrody środowiska akademickiego - Laur Studencki w kategorii Wydarzenie Kulturalne Roku - nagrodziła Przegląd Filmowy Kino na Granicy.
W latach 2009, 2010, 2011, 2013 Przegląd był nominowany do Nagrody Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w kategorii Międzynarodowe Wydarzenie Filmowe. Nagrodę tę Kino na Granicy otrzymało w 2013 roku za 14. edycję.
Agnieszka Holland po jednej ze swoich wizyt na Kinie na Granicy powiedziała:Tutaj spotyka się to, co dla mnie ważne i piękne. Dziękuję za ten festiwal.
W ciągu 19 lat Kino na granicy gościło setki osobowości kina, wielkie nazwiska z Polski, Czech i Słowacji. Wśród nich znaleźli się:
Reżyserzy i reżyserki:
Jiří Menzel, Vojtěch Jasný, Juraj Jakubisko, Vladimír Michálek, Juraj Herz, Jan Hřebejk, Agnieszka Holland, Kasia Adamik, Martin Šulík, Mariusz Grzegorzek, Adam Sikora, Wojciech Marczewski, Petr Zelenka, Janusz Majewski, Lech Majewski, David Ondříček, Sławomir Fabicki, Antoni Krauze, Dušan Hanák, Laco Adamik, Drahomíra Vihanová, Grzegorz Królikiewicz, Bohdan Sláma, Andrzej Barański, Agnieszka Smoczyńska, Marek Koterski, Magdalena Łazarkiewicz, Janusz Zaorski, Filip Bajon, Kinga Dębska, Greg Zgliński, Jacek Bławut, Tomasz Wasilewski, Miroslav Janek, Dušan Trančík, Kuba Czekaj, Irena Pavlásková.
Aktorki i aktorzy: Agata Kulesza, Jerzy Stuhr, Maciej Stuhr, Ireneusz Czop, Anna Geislerová, Zdeněk Svěrák, Katarzyna Figura, Emília Vášáryová, Magda Vášáryová, Marian Dziędziel, Jan Nowicki, Andrzej Chyra, Miroslav Krobot, Gabriela Muskała, Arkadiusz Jakubik, Roman Kłosowski, Jaroslav Dušek, Małgorzata Zajączkowska, Jolanta Fraszyńska, Lesław Żurek, Małgorzata Nieradkiewicz, Karolina Gruszka, Milan Lasica, Jan Budař, Urszula Grabowska, Lenka Vlasáková, Jowita Budnik.
Scenarzyści, pisarze, poeci, dziennikarze i tłumacze: Wisława Szymborska, Vladimír Körner, Pavel Hajný, Jaroslav Rudiš, Aleksander Kaczorowski, Andrzej Jagodziński, Monika Kompaníková.
Scenografowie, malarze, plastycy: Allan i Wiesława Starscy, Fero Lipták, Elena Lola Leszczyńska.
Kino na Granicy to też wydarzenia muzyczne i koncerty, które początkowo odbywały się w restauracji Targowa, w Ośrodku Kultury Strzelnica, w cieszyńskim Teatrze, a w ostatnich latach na dziedzińcu Browaru Zamkowego w Cieszynie. W ramach Przeglądu koncertowali m.in.: Hana Hegerová, Raduza, Ida Kelarová, DG307, Mikołaj Trzaska, Mary Komasa, LUC, Noisecut, Zrní.
Projekcja transgraniczna z 2018 r. (Foto Marek Džupin, Archiwum Przeglądu Filmowego Kino na Granicy)
StronyDlaFirm.eu