Olza w cieszynie

• Mieszkańcy
• Gród nad Olzą
• Miejska topografia
• Regulacje i powodzie
• Mosty
• Kuźnia miedziana pod Górą Zamkową
• Gospodarka

Mieszkańcy

Wacław Gojniczek

Cieszyńskie przedmieścia nie stanowiły części Cieszyna, wyjątkiem było Górne Przedmieście pozostające pod miejską jurysdykcją. Książęta Piastowscy a następnie Habsburgowie pozostawali właścicielami tych terenów, które wchodziły w skład cieszyńskiego klucza domeny książęcej. Z tego powodu na owych przedmieściach nie obowiązywało prawo miejskie lecz książęce, dlatego mieszkańców przedmieść nazywano przedmieszczanami, i nie byli oni zaliczani do obywateli Cieszyna. Wszelkie sprawy dotyczące obrotu nieruchomościami załatwiano przed urzędnikami książęcymi na zamku, zaś sprawy sporne na zgromadzeniu wielkiej gromady. Tak było na Przedmieściu Frysztackim, któremu w części spraw podlegało przedmieście Mała Łąka. Podobne zgromadzenie co najmniej od drugiej połowy XVII wieku funkcjonowało na Brandysie. Sytuacja zmieniła się dopiero po 1849 roku, kiedy przedmieścia książęce włączono do Cieszyna, a ich mieszkańcy stali się jego obywatelami.

Mała Łąka została osobnym bytem katastralnym w początkach XVIII wieku. W czasie kiedy w monarchii Habsburgów przygotowywano nowy system podatkowy nazywany katastrem karolińskim, uwzględniono tutejsze nieruchomości w liczbie 11 domków. Trudno określić, co spowodowało wyodrębnienie tego terenu leżącego w sąsiedztwie cieszyńskiego zamku. Od czasów piastowskich istniały tu tylko gospodarstwa rolne, bądź łąki, i zaledwie jedno duże gospodarstwo należące do niejakiego Konderli (1751). Na przełomie 1770 i 1771 oraz w 1789 roku naliczono na tym przedmieściu jedynie 47 mieszkańców. W 1822 roku przedmieście to liczyło 9 numerów i nadal były to same gospodarstwa rolne, w 1830 roku spisano 9 numerów, 22 gospodarstwa i 76 osób.

Oprawa urbarza cieszyńskiego klucza domeny książęcej z 1577 (AP Cieszyn)

Ewidencja właścicieli gruntów na Małej Łące zarejestrowanych w urbarzu cieszyńskiego klucza domeny książęcej z 1577 r. (AP Cieszyn)

Strona tytułowa księgi gruntowej przedmieść kameralnych Cieszyna z 1713 roku (Archiwum Państwowe w Cieszynie, Komora Cieszyńska)

Kontrakt kupna gruntu położonego na Małej Łące przez Młynarza Jana Oczadłego od spadkobierców Andrzeja Chmielarza, 1713 (AP Cieszyn)